Realiseer impact met de verandertheorie
Patiëntenorganisaties, zorgorganisaties, onderzoeksinstituten, bedrijven… iedere organisatie of instelling wil impact realiseren voor zijn patiënten- of cliëntengroep. Hoe weet je of je de goede dingen doet en of je activiteiten impact hebben? Door met alle belanghebbenden samen een impactverhaal, ook wel verandertheorie, op te stellen maak je inzichtelijk hoe de verandering werkt.
Tijd en geld zijn schaars. Daarom verlangt de maatschappij dat we middelen zo effectief mogelijk inzetten, oftewel met de meeste impact. Dus ook belanghebbenden en subsidieverstrekkers verwachten dat.
Impact is de unieke toegevoegde waarde die jouw organisatie of instelling realiseert, de verandering die tot stand komt door jouw activiteiten.
Impactverhaal of verandertheorie
Hoe weet je of je de juiste dingen doet, impact maakt? Dat achterhaal je door een impactverhaal op te stellen.
Een impactverhaal, ook wel verandertheorie, is een model dat weergeeft hoe jouw interventie leidt tot de verandering die je voor ogen hebt. Van daaruit kun je bepalen wat je moet meten om erachter te komen wat jouw impact is.
Het opstellen van een impactverhaal geeft inzicht in:
- wat je wilt bereiken, wat je missie is
- welke activiteiten nodig zijn om een verandering te realiseren
- hoe de verandering door die activiteiten in de praktijk werkt
- wat je moet meten om te weten of je je doelen behaalt
- hoe je kunt (bij)sturen om je impact te vergroten
Impactverhaal is ook participatie
Een impactverhaal maakt inzichtelijk hoe de verandering stap voor stap verloopt. Je maakt het impactverhaal gezamenlijk met de belangrijkste belanghebbenden. Samen bekijk je hoe de verandering die je wilt realiseren, kan ontstaan door zichtbaar te maken:
- wie welke rol heeft in het realiseren van die verandering
- hoe de verandering zich stap voor stap voltrekt door de activiteiten
Het impactverhaal is daarmee ook een middel om alle belanghebbenden, zoals de achterban, vanaf het begin te betrekken bij je activiteiten.
Want, om te begrijpen hoe de verandering die je wilt realiseren bij de achterban uitpakt, moet je ze wel betrekken. Zij weten tenslotte welk effect jouw activiteiten op hen hebben. Hoe eerder je de achterban betrekt, hoe beter je de activiteiten impactvol kunt inrichten. Want van hen leer je of en hoe jouw activiteiten de gewenste verandering teweegbrengen.
Zo zorg je dat je activiteiten aansluiten bij de behoeften en wensen van de brede achterban. Dit vergroot je kans op succes en impact.
Zo stel je een impactverhaal op
Een impactverhaal bestaat uit de volgende onderdelen:
- Middelen
- Activiteiten
- Resultaat
- Effecten
- Hogere effecten
- Missie
Van missie naar effect
De eerste stap is om een concrete missie te formuleren: wat is precies de stip op de horizon van de organisatie? Wat wil je bereiken met je activiteiten?
Vervolgens maak je een overzicht van de beschikbare middelen om de activiteiten mee uit te voeren die tot de gewenste verandering moeten leiden. Denk hierbij aan budget, aantal vrijwilligers, trainingen voor vrijwilligers, communicatiekanalen, ruimte en materialen enzovoort.
Daarna omschrijf je welke activiteiten je organiseert of wilt gaan organiseren. Per activiteit formuleer je het directe resultaat hiervan. Bijvoorbeeld de gekozen activiteit is: voorlichting geven. Het directe resultaat kan zijn dat de ontvanger hierdoor meer kennis heeft opgedaan.
Vervolgens beredeneer je welke effecten er door dat resultaat optreden. In dit voorbeeld: waartoe leidt die extra kennis door de voorlichting? Wat gebeurt er met de ontvanger die meer kennis heeft opgedaan? Dit beredeneer je door voor alle activiteiten met hun directe resultaten, effecten en afgeleide effecten tot aan de missie.
Veranderpaden
Deze route van resultaat naar effect, naar hogere effecten, naar bijdrage aan de missie, noemen we een veranderpad. Voor alle activiteiten stel je veranderpaden op: welke verandering vindt er plaats als je die activiteit uitvoert? Wat zijn de directe resultaten? En wat hebben de directe resultaten vervolgens weer voor effecten? En hebben die weer vervolg- of hogere effecten? En leiden ze tot het realiseren van je missie?
Aannames onderbouwen
Bij het opstellen van de veranderpaden zijn sommige effecten en hogere effecten zeker. Omdat je bewijs hebt uit eigen onderzoek of theorie dat een verandering via dat pad verloopt. Maar soms ontbreek het bewijs (nog) en maak je aannames.
Die aannames ga je toetsen. Zijn er onderzoekscijfers in huis, kunnen we relatief eenvoudig zelf onderzoek doen of is er theorie voorhanden die de veronderstelde effecten bewijst? De belangrijkste effecten kun je meten bij de doelgroep voor wie de activiteit wordt georganiseerd. Bijvoorbeeld met enquêtes of tijdens bijeenkomsten.
IJkpunten in beeld
Zo kun je aannames steeds beter onderbouwen en het model telkens aanscherpen. Waardoor je steeds beter begrijpt hoe de verandering werkt en welke activiteiten het beste bijdragen aan het realiseren van impact.
Toegevoegde waarde impactverhaal
Het opstellen van een impactverhaal zorgt voor meer draagvlak en verbinding. Een helder verhaal over wie je bent, wat je doet en realiseert, bevordert het draagvlak. Zowel je achterban als potentiële samenwerkingspartners begrijpen daarmee goed wat ze aan jouw organisatie, project of innovatie hebben. De toegevoegde waarde is dankzij het impactverhaal helder. Daarmee verbind je mensen aan je organisatie en creëer je waardevolle samenwerkingen.
Daarnaast laat het impactverhaal ook de meerwaarde zien aan potentiële financiers. Met een duidelijk en onderbouwd verhaal, laat je zien dat je de toegevoegde waarde van je organisatie, project of innovatie serieus neemt. Dat jouw organisatie de club is die ‘het probleem’ gaat oplossen. En dat de investeerder door jouw organisatie, project of innovatie te financieren daadwerkelijk bijdraagt aan de oplossing.
Doordat je bovendien de impact meet, kun je achteraf aantonen wat die investering waard is.
